Çevre Mühendisi, doğal kaynakların en iyi biçimde kullanılması, doğal çevrenin korunması ve insan sağlığına uygun biçimde geliştirilmesi konusunda çalışan kişi olarak tanımlanıyor.

Bu yazımda da tanımdan öte, istatistiklerle Çevre Mühendisliği bölümünü ele almak istedim. Çünkü bu bilgilerin öğrencilik hayatında aday mühendisler için büyük bir farkındalık yaratacağını, kişisel ve mesleki gelişimlerini olumlu yönde tetikleyecek bir unsur olacağını düşünüyorum.

Birçok bölüm mezununda olduğu gibi Çevre Mühendisliği bölümü mezunu arkadaşlarımızın da iş hayatlarına atacakları ilk adımda öne çıkardıkları ölçütler gerçekten de hangi ünvanda ve hangi maaşa çalışacakları oluyor. İş hayatında belli bir deneyim elde ettikten sonra bu ölçütlerinin bu kadar da önemli olmadığı, başka unsurların da hayatlarında önemli paya sahip olduğu düşünülüyor zamanla. Yaptığımız projelerle ve yayınladığımız yazılarla bu farkındalığı artırmaya gayret ediyoruz. Umuyorum ki bu yazım da, mezuniyet öncesi ve/veya sonrası kariyer adımlarına bir strateji oluşturma adına faydalı olacaktır.

İstatistiki bilgilere girmeden önce bu yazıma gelene kadar bir akış hikayemden bahsetmenin de faydalı olacağını düşünerek kısaca aktarmak istiyorum.

Çevre Mühendisinin Kariyer Yolculuğu

Çevre Mühendisi’nin Kariyer Yolculuğu adlı blog yazımı yazdığımda çevre sektöründe daha 2 yıllık deneyime sahiptim. Bu deneyimim doğrultusunda (mülakatlar, rakip analizleri, aktif öğrenciler ve yeni mezun aday mühendisler vs.) edindiğim tüm bilgi ve becerilerimi Kampüs-A projemiz kapsamında, 9 farklı üniversitenin 15 farklı organizasyonunda “Çevre Mühendisi’nin Kariyer Yolculuğu” adlı sunumumu binlerce çevre mühendisi adayı ile buluşturarak bir turne gerçekleştirdim diyebilirim.

Çevre Mühendisi’nin Kariyer Yolculuğu adlı sunumu içeren iki farklı blog yazılarıma aşağıdaki linkler aracılığı ile ulaşabilirsiniz;

Çevre Mühendisi Gelişim Programı; Mentor-A

Çevre Kulüpleri ile işbirliği yaparak çevre mühendisi adaylarına farkındalık kazandırabilmeyi ve iş hayatına en iyi şekilde hazırlanabilmelerine destek olmaya çalıştığım bu projemi destekleyecek başka büyük bir projenin doğuş hikayesi başladı; Mentor-A! Artemis Arıtım olarak turn-over oranımızın düşük olması, çok fazla işe alım hacmimizin olmaması, stajyer kadromuzu olabildiğince artırmamıza rağmen ve sektörel eğitimlerin yeterli sayıda ve nitelikte olmaması ve biz Artemis Arıtım’ın paylaşımcı değeri + güçlü mühendis kadrosu + 20 yıllık deneyimi ile birleştirerek dedik ki, sektörün en güçlü sertifikasına sahip bir eğitim ve mentorluk programı tasarlayalım ve çevre mühendisi adaylarına destek olalım dedik.

Çevre Mühendisi Gelişim Programı; Mentor-A projemize ait detaylı tanıtım ve deneyim hikayelerini içeren blog yazılarıma aşağıdaki linkler aracılığı ile ulaşabilirsiniz;

Çevre Mühendisleri Ücret Araştırması Raporu

Yeteneği çekmek ve elde tutmak için insan kaynakları trendlerini anlamak ve uygulayabilmek biz ik’cılar için büyük önem taşıyor. İnovatif çevre teknolojileri, çeşitlendirilmiş iş gücü ve gelişmekte olan iş modelleri, çalışanların beklenti ve tecrübelerini yeniden şekillendirdiği bu dönemde, çevre mühendislerini etkileyen gelişmeleri merak ettim ve bir ücret araştırması anketi düzenledim.

Ocak 2020 döneminde, çok farklı sektörlerden, 313 çevre mühendisi tarafından katkı sağlanan araştırma anketimi içeren blog yazıma aşağıdaki link aracılığı ile ulaşabilirsiniz;

https://hakanmaden.net/cevre-muhendisleri-ucret-arastirmasi-raporu/

Çevre Danışmanı Yetiştirme Programı; Kariyer-A

Kariyerlerine en iyi başlangıçlarını deneyimletmek amacıyla oluşturduğumuz Kariyer-A projemiz ile stajyer ve yeni mezun alımları gerçekleştiriyoruz. Yine bu projemiz kapsamında oluşturduğumuz Kariyer-A; Çevre Danışmanı Yetiştirme Programı, sektörün ilk ve tek en kapsamlı yetiştirme programı olarak yeni mezun çevre mühendisi adaylarını çevre danışmanlık alanında yetiştirmeyi amaçladık.

Çevre Danışmanı Yetiştirme Programı; Kariyer-A projemize ait detaylı tanıtım ve deneyim hikayelerini içeren blog yazıma aşağıdaki link aracılığı ile ulaşabilirsiniz;

https://www.artemisaritim.com/cevre-danismani-yetistirme-programi

İstatistiklerle Çevre Mühendisliği Bölümü

“Geleceğin Mesleği Geldi, Peki Biz Hazır Mıyız?” mottomla yola çıkarak farkındalık kazandıracak projeler üretmeye devam ediyorum. İstedim ki, çevre mühendisliği bölümü hakkında biraz daha detaylı bilgiye sahip olmanın, çevre mühendisi adayları için faydalı olacağını düşünüyorum. Bu bölümü tercih edecekler için, tercih edip deneyimleyenler için ve mezun olanlar için belki bir nebze stratejik adım noktasında fayda sağlar.

Aşağıda paylaşacağım tablolar ve grafikler tamamen kaynak olarak belirttiğim adreslerden faydalanılmıştır.

Üniversite ve Öğrenci Sayıları Bilgileri

YÖK istatistiklerine göre Türkiye’de toplam 207 üniversite bulunuyor ve 4,5 milyondan fazla lisans öğrenimi gören öğrenci var. Bu bilgileri biraz detaylandırırsak eğer;

Üniversiteler bazında;

Türlerine göre üniversite sayılarına baktığımızda 129 devlet üniversitesinden 127’si aktif 2’si pasif, vakıf üniversitelerinden 73’ü aktif 1’i pasit ve vakıf myo’ların da 4’ü aktif olmak üzere toplamda Türkiye’de 204 aktif üniversite bulunmakta. Detaylı tablo için burayı tıklayınız.
Akademisyen sayılarına baktığımızda ise toplam 179.296 öğretim elemanı bulunmakta. Detaylı tablo için burayı tıklayınız.

Bölüm bazında;

Türkiye’deki üniversitelerin, 49’u devlet 1’i vakıf olmak üzere toplam 50’sinde Çevre Mühendisliği bölümü bulunuyor. 2018’de bu durum 52 idi fakat şu anda pasife düşenler olduğu gözlemleniyor. Bu veriler ise istatistik.yok.gov.tr gibi bir resmi kaynaktan alıntı olmasına rağmen aşağıdaki maddede durum daha da farklı. Detaylı tablo için burayı tıklayınız.
Fakat yukarıdaki istatistikten farklı olarak yokatlas.yok.gov.tr raporunda ise Çevre Mühendisliği bölümünün 28 üniversitede aktif olduğu belirtiliyor. Sanırım bu durum bir çok üniversitenin yeni öğrenci kaydı almadığını gösteriyor. Detaylı tablo için burayı tıklayınız.
Öğrenim düzeyleri ve birimlere göre öğrenci sayılarına baktığımızda Çevre Mühendisliğinde toplam 13.683 öğrenci öğrenim görüyor. Detaylı tablo için burayı tıklayınız.
Öğrenim düzeyleri ve birimlere göre mezun sayılarına baktığımızda Çevre Mühendisliğinden toplam 2.916 mezun olmuş görülüyor. Detaylı tablo için burayı tıklayınız.
Akademisyen sayılarına baktığımızda ise toplam 797 öğretim elemanı bulunmakta. Detaylı tablo için burayı tıklayınız.

Bölüm Kıyaslama Bilgileri

Genel Sıralama

İş bulma, ücret ve memnuniyet parametleri baz alınarak yapılan bir anket doğrultusunda 54 bölüm arasında Tıp ve Diş Hekimliği ilk ikide yer alırken Çevre Mühendisliği bölümü 41. sırada yerini almış. 40. sıradaki İktisat da dikkatimi çekti tabi 🙂
Detaylı tablo için burayı tıklayınız.

Memnuniyet Sıralaması

51 bölüm arasında Endüstri Mühendisliği ve PDR ilk ikide yer alırken Çevre Mühendisliği bölümü 44. sırada yerini almış.
Detaylı tablo için burayı tıklayınız.

İş Bulma Hızı Sıralaması

54 bölüm arasında Tıp ve Elektronik Mühendisliği ilk ikide yer alırken iş bulma hızında Çevre Mühendisliği 34. sırada yerini almış.
Detaylı tablo için burayı tıklayınız.

Yüksek Ücret Sıralaması

54 bölüm arasında, mezunları en yüksek ücretle işe başlayanlar sıralamasında Tıp ve Diş Hekimliği ilk ikide yer alırken Çevre Mühendisliği 42. sırada yerini almış.
Detaylı tablo için burayı tıklayınız.

Piyasa Bilgileri

T.C. Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları Ofisi Başkanlığı tarafından, 2014-2019 yılları arasında mezun olan öğrenciler üzerinden gerçekleştirilen bir başka araştırma sonuçları göre ise;

Nitelik Uyuşmazlığı

Niteliklerine uygun işlerde çalışanların oranının yüksek olduğu görülüyor. Bu oran gerçekten de beklediğimin üzerinde. Bir çok bölüm kıyaslamasına baktığımda bu oranlara ulaşacak örnek bulmak zor diyebilirim.

%66,6 – Niteliklerine uygun işlerde çalışanlar
%18,7 – Düşük nitelik uyuşmazlığı
%6,8 – Orta derece nitelik uyuşmazlığı
%7,9 – Yüksek nitelik uyuşmazlığı

İş Bulma Süresi

İş bulma sürelerini incelediğimizde %60 ve üzeri bir oranın mezuniyetten sonraki bir yıl içerisinde iş bulduğunu gözlemliyoruz.

%5,5 – Mezuniyetten 6 ay öncesine kadar işe girenler
%38,3 – Mezuniyetinden sonra ilk 6 ayda işe girenler
%22,1 – 6-12 ay arasında işe girenler
%34,1 – 12 ay ve üzeri dönemde işe girenler

Başlangıç Ücreti

Başlangıç ücreti verilerini incelediğimizde çok büyük bir oranın asgari ücret düzeyinde iş başı ücreti olarak başladığını gözlemliyoruz.

%67 – Asgari ücret – 2.999₺
%19,3 – 3.000-3.999₺
%7,3 – 4.000-4.999₺
%3,5 – 5.000-5.999₺
%1,5 – 6.000-6.999₺
%1,4 – 7.000₺ ve üzeri

Sektörel Dağılım

Sektörel çalışma verilerini incelediğimizde ise büyük bir çoğunluğunun mesleki ve teknik faaliyetlerde çalıştğı ve raporun devamına baktığımızda 19 farklı sektörede farklı oranlarda çalışanların olduğunu gözlemliyoruz.

%26,55 – Mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler
%13,54 – Toptan ve perakende ticaret
%11,63 – İmalat
%11,00 – Eğitim
%9,96 – Su temini, kanalizasyon, atık yönetimi ve iyileştirme faaliyetleri
%8,54 – İnşaat
%7,53 – İdari destek ve hizmet faaliyetleri
ve diğerler şeklinde özetleyebiliriz.

Hakan MADEN