İnsan analitiği büyüyor. Bu büyümeyle birlikte hızla değişen iş ortamında ve teknolojik gelişmelerle birlikte İnsan Kaynaklarında Veri Okuryazarlığı Yetkinliği daha kritik hale geldi. Üst düzey yöneticilerin %85’i veri okuryazarlığının hayati bir konuma sahip olacağına inanıyor.

İK profesyonelleri için önemli bir mesaj var: Veri Okuryazarlığı Yetkinliklerini geliştirmek gerekiyor. Çünkü şirketler, daha iyi kararlar almak için veri ve teknolojiyi kullanıyor ve İK’nın bu alanda geri kalmaması önemli.

Bugünün iş dünyasında, bir şirketin piyasa değerinin büyük bir kısmını maddi olmayan duran varlıkları oluşturuyor. Bu durumda İK’nın da İnsan Analitiği’ni uygulaması gerekiyor ve bunun için İK Profesyonellerinin Veri Okuryazarı olması önem taşıyor.

Veri Okuryazarlığı Nedir?

Veri okuryazarlığı, verileri anlama, yorumlama, uygulama ve kullanma becerisidir. Ayrıca, verilere etkili bir şekilde erişmek, analiz etmek, yorumlamak ve karar verme süreçlerinde kullanmak da veri okuryazarlığının bir parçasıdır. Veri okuryazarlığı, veriye dayalı karar vermenin temelidir.

Veri okuryazarlığı, şirketlerin bilinçli kararlar alabilmesi için önemlidir. Verileri anlama ve onlarla çalışabilme becerisi, strateji ve operasyonlara bilgi sağlama, eğilimleri belirleme ve içgörüler elde etme açısından önemlidir.

“Veri okuryazar olmak aslında her istatistik gördüğünüzde bir miktar Sherlock Holmesluk oynamaktır.” – Bebar Bilim

Veri Okuryazar Kültürü Oluşturabilmek

Veri okuryazarlığı kültürünü oluşturmak da büyük önem taşır. İK’da veriye dayalı bir kültürün oluşturulması için eğitim önemlidir. Güvenilir ve kaliteli verinin nasıl oluşturulacağı, hangi verilerin değerlendirileceği, veriden nasıl bilgi edinileceği, hangi araçların kullanılabileceği gibi konuları içeren eğitimlerle her çalışana farklı seviyelerde veri okuryazarlık becerileri kazandırılabilir.

Carl Anderson, Veriye Dayalı Bir Organizasyon Oluşturma kitabında, veri güdümlü bir şirketin daha az veriyle haşır neşir olan emsallerine göre %5-6 oranında daha fazla çıktı ürettiğini ve daha verimli olduğunu belirtiyor.

Veri okuryazarlığının geliştirilmesi, şirketlerin daha az veriyle daha fazla çıktı üretebilen veri güdümlü bir yapıya sahip olmasını sağlar. Analitik olgunluk seviyelerinin belirlenmesi ve buna yönelik adımlar atılması, veri kültürünün oluşturulmasında önemlidir. Aksi takdirde, kişiye bağımlı karar verme süreci devam eder.

İK Profesyonelleri Veri Okuryazarlığını Nasıl Geliştirebilir?

Bazı kuruluşlar, veri okuryazarlığını kendi personelleri için bir öncelik haline getiriyor ve veri okuryazar bir kültür oluşturmak için yatırım yapıyor ancak birçok kişi bu yetkinliği geliştirmek için kendi başlarına olacak. Peki bu yetkinliği bireysel olarak nasıl geliştirebiliriz? İşte birkaç fikir:

1. Veri Okuryazarlığı Eğitimleri: Bu tür eğitimlere katılarak veri toplama, veri analizi, veri yorumlama ve sonuçlara dayalı karar verme gibi temel beceriler öğrenebilirsiniz. Ayrıca istatistiksel kavramlar, veri görselleştirme araçları ve veri analizi araçlarının kullanımı gibi konuları ele alabilirsiniz.
2. Veri Toplama ve İzleme: Faaliyetlerinizle ilgili verileri düzenli olarak toplayın ve izleyin. İşe alım sürecinden performans değerlendirmelerine, eğitim programlarından personel devir hızına kadar çeşitli alanlarda verileri toplayarak, veri tabanı oluşturun ve bu verileri düzenli olarak güncelleyin.
3. Veri Analizi Araçlarının Kullanımı: Kullanabileceğiniz veri analizi araçlarını araştırın ve öğrenin. Örneğin, Excel gibi temel araçlarla başlayabilir ve PowerBI ve Tableau gibi araçları da öğrenerek veri analiz yeteneklerini geliştirebilirsiniz.
4. Veri Odaklı Proje Uygulamaları: Veri Okuryazarlığı yetkinliğini geliştirmek için proje tabanlı uygulamalar yapabilirsiniz. Örneğin, işe alım sürecindeki verileri analiz ederek en etkili kaynakları belirlemek veya performans değerlendirme sonuçlarını analiz ederek eğitim ihtiyaçlarını belirlemek gibi projelerle veri analizi becerilerinizi geliştirebilirsiniz.
5. İşbirlikleri ve Paylaşımlar: Veri Okuryazarlığı konusunda diğer departmanlarla işbirliği yaparak, farklı perspektiflerden öğrenme ve deneyim paylaşımı yapabilirsiniz. Veri analitiği konusunda uzman olan ekiplerle işbirliği yaparak, İnsan Kaynakları verilerinin daha iyi anlaşılmasını ve yorumlanmasını sağlayabilirsiniz.
6. Sürekli Öğrenme ve Takip: Veri Okuryazarlığı alanındaki gelişmeleri takip edebilir, yeni araçları ve teknikleri araştırabilir ve İnsan Kaynakları verilerinin analizi ve yorumlanması konusundaki en son trendleri takip edebilirsiniz. Veri analitiği ve Veri Okuryazarlığı konusunda da güncel makaleler, kitaplar, seminerler veya webinar gibi kaynakları takip edebilirsiniz.
7. Veri Görselleştirme: Verileri görselleştirerek grafikler, tablolar veya infografikler şeklinde sunarak verilerin verilerin daha kolay anlaşılmasını sağlayabilirsiniz.
8. Veriye Dayalı Kararlar Alma: İnsan Kaynakları süreçlerinizde veriye dayalı kararlar almaya özen gösterebilirsiniz. Performans yönetimi, yetenek yönetimi, eğitim planlaması gibi konularda veri analizini kullanarak kararlar alabilirsiniz.

Bu fikirler dışında ülkemizde pek yaygın olmasa da farklı öğrenme yöntemleri de mevcut;

• Günlük Atölyeler: Sıfırdan belirli projelere başlamak için gerekli tüm süreçleri ve yeterli çalışmaları sunan atölyelerdir.
• Veri Klinikleri: İnsanların kendi veri becerilerini geliştirmelerine, verilerle ilgili soru sormalarına ve veri projelerinde karşılaştıkları zorluklara yönelik yardım alanı sağlar.
• Veri Buluşmaları: Bu eğitimlerde de insanlar veri projelerine iç görüler almak ve kendi veri projeleri üzerinde öğrendiklerini paylaşırlar.
• DataThons: Hackathon kavramına dayanmaktadır. Bunlar genellikle “veri keşifleri”, “veri dalış”, “veri görevleri” olarak adlandırılır. Veri becerilerin kazanılması için haftada birkaç saat süren oturumlar, 6-8 hafta boyunca yapılan eğitimler yerine yoğun ve kısa programlar daha etkili olur.

Veri Okuryazarlığı Yetkinlik Modeli

Veri ve Analiz boyutlarında, Başlangıç-Orta-Gelişmiş seviyelerinde davranışsal göstergelerin yer aldığı aşağıdaki yetkinlik modelini incelemenizi tavsiye ederim ki buradan zaten kendimize daha verimli gelişim programı çıkarabiliriz; https://www.aihr.com/resources/AIHR_HR_Competency_Framework.pdf

AIHR tarafından hazırlanan HR 2025 Competency Framework çalışmasında T Model İK Profesyonelinden beklenen beş temel yetkinlik içerisinde yer alan veri okuryazarlığı ile ilgili davranışsal göstergeleri incelediğimizde veri bilimci olmanıza gerek yok. Ancak veri okuryazarlığınızı geliştirmek:

• Bilgileri içgörülere dönüştürmenize,
• Önemli paydaşları etkilemek için veri görselleştirmesini ve hikaye anlatımını kullanmanıza ve
• Veriye dayalı karar vermeyle daha fazla değer sunmanıza olanak tanır. Bu da sizi hâlâ içgüdülerine güvenen herhangi bir İK profesyonelinden kilometrelerce ileri taşır.

Sonuç Olarak

Veriler artık İK’nın hayati bir bileşenidir. Veri Okuryazarlığı becerileri geliştirmek, İK profesyonellerinin gerçekten stratejik hale gelmesine ve iş hedeflerine katkıda bulunmasına yardımcı olur. Sadece verileri anlamanın değil, aynı zamanda onu uygulayabilmenin ve eylemlere dönüştürebilmenin de çok önemli olduğu sürekli (tek seferlik bir olay değil) bir süreçtir.

Mücbir Sohbetler: Veri Okuryazarlığı 

13-17 Kasım 2023 tarihlerinde online olarak gerçekleşecek 28. İnsan Kaynakları Zirvesi‘nin bu yılki teması FORCE MAJEURE. 4e Academy Kurucusu Esin ÖZKAN ile Mücbir Sohbetlerde Veri Okuryazarlığı konuşuyoruz;

Blog Yazımın Yayınlandığı Yayınlar;

• https://hbrturkiye.com/blog/insan-kaynaklarinda-veri-okuryazarligi
• https://ikblogu.com/insan-kaynaklarinda-veri-okuryazarligi-yetkinligi-ikblogu.php

Kaynak;

• https://www.aihr.com/
• https://www.myhrfuture.com/
• https://www.academia.edu/
• https://www.aihr.com/resources/AIHR_HR_Competency_Framework.pdf